Lukurreriazko guda bat da, errepresaliaduna -Arantzazuren erreketa eta Berako komentuarena (abuztua eta iraila)- , gogortasunezkoa -Zumalakarregik Etxarri-Aranatzen sartzen ausartu izan ez ziren bolondresak fusilatzea aginduz-, ankerkeriazkoa -Lorenzo jeneralak emandako bandoaren arabera (urriak 14), matxinatuen aginduek bete ditzaten alkateentzako heriotza-zigorra eta fakzioan semeak izan ditzatenentzako atzerriratze-zigorra ezarriz-.>
www.euskomedia.org
Es una guerra de usura, de represalias -quema de Aránzazu y del convento de Vera (agosto y septiembre)-, de dureza -fusilamientos ordenados por Zumalacárregui a aquellos voluntarios que no se atrevieron a entrar en Etxarri-Aranatz-, de crueldad -bando del general Lorenzo (14 octubre), por el que se prevee pena de muerte para los alcaldes que obedezcan órdenes de los rebeldes y destierro para los que tengan hijos en la facción-. Como si fuera poco, en agosto se enseñorea el cólera del país...
www.euskomedia.org
